Pedagog gözüyle bilgisayar oyunları [19.4.2010]

Pedagog gözüyle bilgisayar oyunları
Pedagog Dr. Ayşe Gazioğlu

Oyun, çocuğun kaçınılmaz bir ihtiyacıdır. İnsanın değişen ve çeşitlenen ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik bilim ve teknolojideki gelişmeler günlük hayatı ve çocukların oyun davranışlarını etkiler. Bundan 40 yıl önce doğmuş biri için çocukken bilgisayarla oynamak, cep telefonu ile konuşmak söz konusu değilken günümüz çocukları teknolojik ortama ve medya kültürüne gözlerini açıyorlar. Teknolojik gelişmeler bir yanıyla insan hayatına hizmet sunarken bir yandan da bu gelişmelerin kullanımını mümkün kılan becerilerin gelişmesini gerektiriyor. Bugün bilgisayar kullanamayan bir çocuk ya da genç gerek eğitim öğretim faaliyetlerinin, arkadaş ilişkilerindeki bazı ortak paylaşımların ve daha önemlisi çocuk ve gençlik kültürünün bir miktar dışarısında kalacaktır. Günümüzde birçok çocuk zamanın büyük kısmını bilgisayar başında geçiriyor. Yapılan araştırmalar bilgisayar başında geçen sürenin önemli bir kısmının oyun oynamak için harcandığını gösteriyor.

Teknolojideki gelişmeler geçmiş zamanda sokaklarda, parklarda ya da arkadaşların evinde geçen oyun ortamının bir kısmını bilgisayar ekranının karşısına taşıdı.. Bugün pek çok anne babanın, çocuklarının bilgisayar karşısında geçirdikleri süre ile ilgili bazı şüpheleri var.. Anne babalar, çocuklarının uygunsuz sitelere girmelerinden, şiddet içeren oyunlar oynayıp saldırgan davranmalarından, bilgisayarla çok zaman geçirip derslerini ihmal etmelerinden, çocuklarının yalnızlaşmalarından, bilgisayar ve bilgisayar oyunlarına bağımlılık geliştirmelerinden çekiniyor. Bir yandan da çocuklarının ihtiyaç duydukları bilgiye kolayca ulaşabilmesini, sürekli değişen toplum şartlarına uyum sağlayabilecek her türlü soruna yeni çözümler getirebilecek bir birey olarak yetişmesini istiyorlar.

Konu ile ilgili yapılan araştırmalar, doğru seçilmiş bilgisayar oyunlarının etkili ve kalıcı öğrenmeler için uygun öğrenme ortamları olduklarını ortaya koyuyor. Doğru seçilmiş bilgisayar oyunları, değerlendirme yapmak, yargılama, bilgi işleme, mantıklı düşünme, seçenekleri göz önüne alma, plan yapma, farklı sonuçların etkileşimi üzerinde düşünme, görselleştirme, deneyim, yaratıcılık ve eleştirel düşünme, strateji kullanma gibi yetenek, becerileri uyarıyor ve zenginleştiriyor Bu durumda anne babalar çocuklarının oynadığı bilgisayar oyunlarının türü ve süresi ile ilgili bilgilenmeye ihtiyaç duyuyor.

Anne babalar, bilgisayar oyunlarını seçerken çocuğunun yaşını, oyunun türü ve amacını dikkate almalı, çocuklarının bu oyunu ne kadar süre ile oynayacağını hesaba katmalılar. Oyunların güvenilir sitelerde yer almasına ve psiko-pedagojik değerlendirmeden geçirilmiş olmasına dikkat etmelidirler. Bunların dışında aşağıda ifade edilen diğer ipuçları da, bilgisayar oyunlarının etkili ve verimli kullanılmasına yardımcı olacaktır.

Anne baba olarak öncelikle;

• Oyun türlerini ve hangi oyunların popüler olduğunu öğrenin. Bu araştırmayı oyun dergileri ya da internet üzerinden yapabilirsiniz
• Çocuğunuzla oyunun içeriği ve amaçları hakkında konuşun. Oyunun ona ne hissettirdiğini sorun
• Oyunu kendi kendinize oynayın, zevk almasanız bile çocuğunuzla üzerinde konuşacağınız bir malzemeniz olacaktır
• Çocuğunuzla birlikte televizyonun, internetin, oyunların nasıl kullanılacağını hakkında kurallar belirleyin
• Zaman sınırlaması koyun. Amerikan Pediatri Akademisi gün içinde bilgisayar ya da diğer türde ekranlar karşısında azami 2 saat oturulmasını önermektedir. Ancak çocuğun yaşı küçüldükçe bu süre mutlaka azaltılmalıdır
• Çocuğunuzun oynayacağı oyunların pedagojik ilkelerin gözetilerek hazırlandığından ve güvenilir kaynaklardan geldiğinden emin olun
• Çocuğunuza neden çocuk koruma ve telif hakkı kanunları olduğunu açıklayın
• Oyunları asla çocuk bakıcısı olarak kullanmayın. Eğer çocuğunuz oyunlara fazlaca düşkünlük gösteriyorsa yasaklamak yerine çocuğa daha cazip gelecek seçenekler sunun
• Bilgisayar oyunlarını, disiplin aracı olarak değerlendirmeyin. Oyunlar ödül ve ceza olarak kullanılmamalıdır. Aksi halde oyunlar çocuğunuzun hayatında çok fazla önem taşımaya başlar. Bunun yerine önce ödev, mola ve bilgisayarla geçen bir saat şeklinde bir düzenlemeye gidin.